İlk Türk kadın avukat olan Süreyya Ağaoğlu aslında kimdir ? Hukukçu, kadın hakları savunucusu ve yardım sever kişiliğine şimdi daha yakından bakalım.
Azerbaycan Türk’ü olan siyaset adamı, yazar ve gazeteci Ahmet Ağayev’in kızıdır. Liseyi bitirdikten sonra Hukuk Fakültesine başvurmak için dönemin rektörü olan Haldun Taner’in babası Selehattin Bey’e başvurur. O dönemlerde fakültede kız öğrenci olmadığı için bu isteği komik bulan Selehattin Bey alaycı kahkahalarla cevap verir. Yılmayan Süreyya Ağaoğlu kendisi gibi Hukuk Fakültesinde okumak isteyen 3 kız arkadaşını yanına alarak tekrardan Selahattin Bey’e başvurur. 1921 yılında ilk kez reddedildikten sonra fakülteye girer ve 1925′ de fakülteden derece ile mezun olur.
Mezuniyetin ardından Ankara’ya ailesinin yanına döner. Kısa bir süre sonra Adalet Bakanlığında staja başlar. İlk kadın hukukçu olmanın verdiği heyecan geçtikten sonra aslında ilerde hayatına renk katacak ve kadın haklarını ilk kez savunmaya başladığı o sıkıntıyla baş başa kalır. Evleri Adalet Bakanlığına çok uzaktır. Her gün öğle yemeği problemiyle karşılaşır. Aslında bakanlığa yakın bir lokanta vardır ama o zamanlarda bir kadının lokantada yemek yemesi görülmüş şey değildir. Heleki bu lokanta sadece millet vekillerinin yemek yediği İstanbul Lokantası ise…
Dönemin basın-yayın müdürü olan babasına bu konudan bahseder ve izin alır. İstanbul Lokantasına bir gün oğlen yemeği için gider. Yemeğini yer ama homurdanan milletvekillerinden rahatsız olur ve lokantadan çıkar. Akşam eve geldiğinde babasının misafiri Atatürk’ tür. Fırsatını bulmuşken konuyu Atatürkede açar. Milletvekillerinin ve babasının buna karşı olduğunu söyler. Atatürk ise onlara hak verdiğini söyleyip konuyu kısa keser. Sonraki gün adalet bakanlığına gidip Süreyya hanımı öğle yemeğine çıkarır. Atatürk, Süreyya hanım ile İstanbul Lokantasının önünden geçerken şöföre arabayı durdurmasını söyler. Telaşla yanına gelen milletvekillerine;
“Süreyya’yı bugün bize götürüyorum ama yarın gelip burda yemeğini yiyecek.” der.
Süreyya Hanım’ın şaşkınlığı daha da artar merakıyla birlikte. Neler olup bittiğini yemekte Latife Hanım’a sorar. Latife hanım; “paşa dün yaşananlara çok sinirlendi. Senin yanında babanı rencide etmek istemedi. Sizden ayrıldıktan sonra milletvekillerine yarın öğle yemeğine eşleriyle birlikte gitmelerini söyledi.” diyip olayı anlatır.
1949 da Amerika seyahatinde karşılaştığı olay onu derinden etkiler. Evsizlerin, bakıma muhtaçların ve terk edilen bebeklerin Özel muhtaçlar derneği adı altında barındığını görür ve Türkiye’ye döndüğünde böyle bir dernek açmayı düşünür. Yakın tarihte Türkiye’ ye döndüğünde Süreyya Ağaoğlu Çocuk Dostları Derneğini kurar.
Milletler Arası Hukukçular Komisyonuna üye olduktan sonra yine aynı yıl içerisinde 1949’da Milletler Arası Barolar birliği yönetim kuruluna seçilir.
Hür Fikirler Yayma Derneği ve Türk Amerikan Üniversiteleri Derneğinin kurucusudur.
1960 ihtilalinde yargılanan babasının babasının avukatlığını yapmıştır. Yaşadığı olayları bir anı kitabı olan Bir Ömür Böyle Geçti’de biriktirmiştir. Kişisel arşivinin tamamı Kadın Eserleri Kütüphanesinde ve Bilgi Merkezi Vakfında bulunmaktadır.
1989 da İstanbul’da katıldığı Kadın Hakları ve Çağdaşlaşma platformunda kürsüden ayrılırken düşüp beyin kanaması geçirmiştir. Doktorların çabasına rağmen hayata tutanamayıp 86 yaşında hayatını kaybetmiştir.
Yıllarca yaşadığı Topağacı mahallesinde oturduğu sokağa ismi verilirek bugün adını yaşatmaya çalışmışlardır.
Vatanım Sensin’in Kahramanı Cevdet’in İlham Kaynağı; Gavur Mümin!
Yorumlar 1
Gerçekten çok güzelmiş