Özel mülkiyetin kaldırılmasına, servetlerin ihtiyaçlara göre pay edilmesine toplumsal düzen veya siyasal sistemdir. Ortakçılık olarak da bilinir. Sınıfsız bir toplum yaratma amacındadır. Komünizmin ilk kurucusu Mejdek adında bir İranlı’dır. Peygamber olduğunu düşünen bu kişi Mecusi (ateşe tapan) idi. İran Şahı Kubad buna inansa da, oğlu Nuşiveran Mejdek’i sensen bin adamı ile yok etmiştir. Kelime anlamı ise, sosyoloji etnoloji ve antropolojini tanımıyla ilkel (komün) toplumla yakın ilişki içindedir. Komünizm mülkiyetsiz, sınıfsız, devletsiz bir toplum olarak geçişin ifadesidir. Komün toplumu sadece ilkel bir toplum değildir.
Ortaçağ ve Batı Avrupa özel yerel yönetimlere sahip kentlerde akla gelir. Bu kentlerin en büyük özelliği ise, birbirlerine sahip çıkmaları ve toplumca yardımlaşmaya dayalı bir yapılandırmadır. 20.yüzyılın başından bu yana siyasetin büyük güçlerinden modern komünizm, çoğunlukla Karl Marx’ın, Friedrich Engels’ın kaleme aldığı Komünist Parti Manifestosuyla anılır.
Sınıfsız toplumun en genel anlamı, tüm bireylerin eşit olmasıdır. Karşıt görüşlülüler için “ütopya” atfedilir ve zorla yaşanırsa kaosa yol açacağına inanılır. Komünal sistemle yaşayabilmiş ilk devlet, Paris Komünü’dür. Bunun dışında Mahvonist hareket öncülüğünde Ukrayna, İspanya ülkeri iç savaştayken Anorko-komünist hareketle şekillenen (4 yıl sürmüştür.) toprakların, kolektifleştirilmesine dayalı olarak komünal topluluklar kurulmuştur.
Komünizm devleti ilk kez 1917 Ekim Devrim’inden sonra kurulan Sovyetler Birliği’nde uygulanmıştır. Komünizmi savunan en yaygın akım ise Marksizm ve Leninizm’dir. Bu akıma göre komünizme giden süreçte burjavazinin ortadan kalkması ve proleterya rejiminin başlamasıdır. Ardından da komünizmin hazırlayıcısı sosyalizm aşamasına geçilecektir.
Leninizm dışına iki komünizm akımı vardır. Biri Marksizm görüşlerini benimseyen, leninist modelle komünizmin hedefine ulaşamayacağını iddia eden sol komünizm veya konsey komünizm adıyla bilinen akımdır. Bunlarla ilgili kitaplar ise; Vladimir Lenin’in 1920 yılında yazmış olduğu “Sol komünizm, Bir Çocukluk Hastalığı” eseri. Herman Gorter’in “Yoldaş Lenin’e Açık Mektup” eseri. Gilles Davuve, François Marttin’in “Komünist Hareketin Güneş Tutulması ve Yeniden Ortaya Çıkışı” eserleri mevcuttur.
Birde anarşist komünizm akımı vardır. Anarşizmin bireyci, kolektivist akımlarından ayrılan anarşist fikri, komünizme devlet aygıtını ele geçirerek geçirebileceğini reddeder, bunu savunan Marsizm’i eleştirir. Peter Kropotkin,Nestor Makhno, Errico Maletesta, Carlo Caferio anarşist düşüncenin temellerini atan düşünür ve eylemcilerden bazılarıdır. Anarşist komünizm, devletin kapiletizm için bir kılıf olduğunu bu yüzdende sınıfsız bir topluma gidebilecek süreçte “diktatörlük”, “devlet kapitalizmi” yada “bir sözde zümrenin, toplum üzerinde iktidar’ına yol açacağını” düşünür.
İLK KOMÜNİZM
Komünizmin fikri Batı düşüncesinde Marx ve Engels’ten önce oluşmuştur. Antik Yunan komünizm mülkiyet gelmeden önce tam uyum içinde yaşadığı, insanlığın “altın çağına” dair mitolojisiyle ilişkilendirilirdi. Kimileri Platon!un “Devlet” adlı eserinin, diğer antik kuramcıların bir çeşit komünal yaşam için komünizmi savunduğunu düşünür. Pek çok Hıristiyan Mezhebi ( ve Elçilerin İşleri bölümünde belirtiği gibi özellikle erken dönem kilise) Kolomb öncesi Amerika da yerli kabileler de komünizmi ve komünal yaşam, ortak mülkiyet uygulanmıştır.
- yüzyılda İngiliz yazar Thomas More’nin Ütopya adlı eserinde ortak mülkiyet üzerine kurulu bir toplumu tasvirlemiştir. 17. yüzyılda ise İngiltere’ de komünist düşünce tartışma konusu olmuştur. Eduard Bernstein 1895’te yazdığı “Cromwell ve Komünizm” eserinde İngiliz iç savaşı içindeki grupların, özellikle de kazıcıların (Diggers) açıkça komünist, tarıma dayalı düşünceleri desteklediğini, Cromwell’in bu gruplara yaklaşımının değişken ve düşmanca olduğunu belirtmiştir.
Özel mülkiyet eleştirisi 18. yüzyılda boyunca Aydınlanma Dönemin Jean Jacques Rousseau düşünürlerde devam etmiştir. Robert Owen gibi yazarlar “ütopyacı sosyalist” bazen komünist sayılırdı. Karl Marx’ın düşüncesine göre insanlığın klasik toplum, feodalizm birde içinde bulunduğu kapitalizm döneminde yükselmesinde ilkel komünizmi ilk ve asıl çıkış noktası olarak görür. Sosyal evrimdeki bir sonraki adımın komünizme geri dönüş olacağını düşünür. Fakat insanların deneyimlediği ilkel komünizmden çok daha yüksek olacaktı.
Komünizm çağdaş formunda 19. yüzyılda işçi hareketiyle birlikte Avrupa’da yükseldi. Bu dönemde Sanayi Devrimi ilerlemişti.Sosyalist eleştirmenler kapilatist ekonominin şehirde çalışan işçiler olan proletaryayı (alt sosyal sınıfı) zengin ile yoksun arasındaki açılan uçurumu ortaya çıkardığını görür. Gerçek anlamda komünizm 19. yüzyılda ortasında filizlenmiştir. komünizmin tabiri Karl Max, Fredrih Engels’in ortak çıkardığı “Komünist Menifesto” kitabında açıklanmıştı. Buradan yola çıkarsak komünizm 1.5 asırlık geçmişi vardır.
Anarşist Komünizm
- yüzyılda red ve istekten doğan anarşizmin komünist koludur. Reddedilen otoritedir.Anarşist kuramcı Pruodhon 1851 yılında “artık ne kilise de nede devlet içinde, ne toprakta ne de parada otorite olmalıdır” diyordu. İstenilen özgürlüktü. Yönetim biçiminin gereksiz olduğunu ve ortadan kaldırılması gerektiğini inanç ve düşünce sistemidir.
Anarşist gönüllü bir toplumun inanışlarına dayanan, insanların kendini yönetebildiğini düşünen düşünce yapısıdır. Anarşistler devleti pek sevmezler o yüzden görüş ayrılığına düşebilirler. Devlet yönetimini gereksiz bulurlar. Devleti benimsememeleriyle, otoriter ve hiyerarşik yapıda olan her güce karşıdırlar. Anarşist düşünürlerin iddia ettikleri 4. maddeleri mevcuttur. Bunlar;
1.Devletin şekillendirdiği emirlerin hükümleri olmadığını öne sürerler.
2.İnsanların mutlu ve huzurlu yaşamaları için devletin gücünün ortadan kalkması yönündedir.
3.Devletsiz toplumun daha mutlu huzurlu olacağını düşünen anarşistler baskıcı rejime daima dik başlı durmuşlardır.
4.Devletten anarşik düzene geçişin gerçek anlamda bir süreç olduğunu düşünürler.
Ünlü Anarşist olan kişiler ise;
Peter Alexeyevich Kropotkin
Pyotr Alekseyeviç Kropotkin (1842 – 1921) Rus yazar, anarşizm kuramcısı. Anarşist komünizm ile adı birlikte anılmaktadır.
Emma Goldman
Emma Goldman, (d. 27 Haziran 1869, Litvanya ‘ ö. 14 Mayıs 1940, Toronto) Anarşist yazar. 20. yüzyılın ilk yarısında ABD ve Avrupa’da anarşist görüşün yayılmasında ve gelişmesinde büyük bir rol oynamıştır.
Max Stirner
Johann Kaspar Schmidt (25 Ekim, 1806 – 25 Haziran, 1856) Max Stirner adıyla tanınan Alman düşünür
Mihail Bakunin
Mihail Aleksandɾoviç Bakunin (Rusça: Михаил Александрович Бакунин; 30 Mayıs [E.U. 18 Mayıs] 1814 ‘ 1 Temmuz 1876) tanınmış biɾ Rus devɾimci ve kolektivist anaɾşizm kuɾamcısıdıɾ. Anaɾşist düşünüɾleɾin ilk kuşağının temsilcileɾindendiɾ ve Anaɾşizmin babalaɾı olaɾak anılan düşünüɾleɾden biɾidiɾ
Ursula K. Le Guin
Ursula Kroeber Le Guin (d. 21 Ekim 1929) ABD’li yazar. bilim kurgu ve fantezi edebiyatının en önemli yazarlarından kabul edilen Le Guin, bu alanlardaki eserlerinin yanı sıra şiir, tiyatro, çocuk ve genç edebiyatı alanlarında da yazar ve çevirmen olarak katkıda bulunmaktadır
Mıchel Foucault
Michel Foucault, 15 Ekim 1926’da Poitiers’de doğdu. Babası, oğlunun kendi kariyerini takip etmesini isteyen bir cerrahtı. Foucault, Saint-Stanislas Okulunu bitirdikten sonra, saygın bir okul olan Paris’teki 4. Henry Lisesi’ne girdi. 1946’da, daha önce sınavlarında başarısız olduğu École Normale Supérièure’e kabul edilen dördüncü öğrenciydi.
Daniel Guérin
Anarşizm ikinci dönemecini devrimci sendikalizmle yaşamıştı; Rus Devrimi ise ona bir üçüncüsünü sundu. Bu ifade, Ekim 1917 büyük devrimci hareketini sadece Bolşevizmin eseri ve etkinlik alanı olarak düşünmeye alışkın okurlar için ilk anda şaşırtıcı olabilir.
Unabomber
Gerçek adı Theodore Kaczynski olmakla birlikte Unabomber olarak da bilinir. Theodore Kaczynski bir matematikçi seri katil ve anarşisttir.
Yorumlar 0