-Veni Vidi Vici.
1929 yılında ortaya çıkan Piri Reis’in dünya haritası, dünya genelinde çok ses getirmişti. Çizdiği harita Afrika, Amerika, ve Güney Kutbunu içeriyordu, ama Güney Kutbunun keşfi haritanın çizilme tarihinin çok sonrasına, yani 1818’e dayanıyordu. Dahası, Piri Reis’in haritası, kıtanın buz altında kalmış sahil şeritlerini de gösteriyordu ki bu buzlar haritanın çiziminden yaklaşık 6 bin sene önce erimişti.
1513 yılında çizilen bu harita 1929 yılında Topkapı Sarayı’nda sarayı müzeye dönüştürme sırasındaki envanter tespit çalışmaları sırasında tesadüfen bulundu.
Peki Piri Reis, o zamanlar kimsenin bilmediği, kendisinin de gidip görme ihtimali olmayan Amerika Kıtası’nı nasıl bu kadar kusursuz çizebilmişti?
Dillerde dolaşan birçok efsaneye rağmen o yıllarda Amerika Kıtası’nın çizimi çokta olağanüstü olmasa gerek.
Öncelikle söylemeliyim ki Amerika kıtasını ilk çizen kişi Piri Reis değil Christoph Colomb’dur. Colomb Amerika´ya gitmeden önce bile bu kıta hakkında bilgi ve çizimler mevcuttu. Tarihi kaynaklar gösteriyor ki, kıtanın son kaşifi(!) Colomb, Amerika´ya körlemesine gitmemişti, elindeki bu haritalardan yararlanmıştı.
Colomb Amerika’ya ilki 1492 olmak üzere 4 farklı sefer yapmış ve ulaştığı sahillerin kroki ve planını çıkarmaya başlamıştı lakin Asya ve Avrupa arasında başka bir kıta olduğunu bilmemekle beraber Amerika’yı Hint adaları zannediyordu. (Bölgedeki Kızılderililere Hintli denmesinin sebebi budur.)
Birçok denizci, özellikle İtalyan, İspanyol ve Portekizli, Colomb’un açtığı yoldan ilerlerken çizimlerini de kullanmayı ihmal etmediler.
Amerigo Vespucci bu adanın Hint adalarından birisi olmadığını açığa çıkardı ve adının Amerika olarak literatüre geçmesini sağladı. Ayrıca keşfe devam ederken Amerika’nın bir adaya göre devasa büyük olduğunu ve ada değil kıta olarak telaffuz edilmesini de bizzat ekledi.
Colomb’un haritalarının günümüze ulaşamadan ortadan kaybolmasına rağmen 1500 ile 1513 yılları arasına kadar birçok Amerika kıtası haritası çizilmiş ve günümüze kadar ulaşabilmiştir.
Peki Piri Reis haritayı nasıl çizdi ?
Piri Reis haritayı nasıl çizdiğini zaten harita kenarına aldığı notlarla bize anlatmıştır. Hatta bir paragraf vardır ki tüm bu gizemi aydınlığa dökmüştür.
“20 harita ve Büyük İskender zamanında çizilen haritaların sekizinden -ki dünyanın insan yerleşimli bölgelerini gösterir ve Araplar onlara Caferiye der- Arapların bir Hindistan haritasından ve Portekizlilerin zamanımızda çizdikleri dört Asya haritasından ve Kolonbo’nun batıda çizdiği haritadan faydalandım. Bunları karşılaştırmalı olarak inceleyip çıkarımlarda bulunarak bu haritayı ortaya çıkardım.”
Yani görünen o ki Piri Reis’de Colomb’un açtığı yolda ilerleyen birkaç denizciden sadece birisidir.
Yorumlar 0